Nikomu, kto choć raz osiągnął zamierzony cel, nie trzeba tłumaczyć, jak ważny jest właściwy plan. Biznes nie jest żadnym wyjątkiem. Tylko starannie zaplanowane przedsięwzięcia mają szanse powodzenia. Doskonale wiedzą o tym inwestorzy oraz instytucje finansowe, które cały czas poszukują najlepszych obszarów do ulokowania swojego kapitału. Jeśli chcemy zwrócić uwagę inwestorów lub banków na pomysł zrobienia doskonałego interesu nieodzowny jest biznesplan.
Na pewnym etapie funkcjonowania każda firma musi stworzyć biznesplan. Jest on koniecznym warunkiem do uzyskania środków na inwestycje i często jedyna szansą na ich zdobycie. Jaki cel ma biznesplan? Jest nim prognoza dotycząca szans powodzenia przedsięwzięcia oraz kontroli realizacji celów szczegółowych i ogólnych.
Skuteczny biznesplan, czyli czego oczekują inwestorzy?
Żaden poważny inwestor nie udostępni nam swoich środków bez szczegółowej analizy przedsięwzięcia, natomiast jeśli staramy się o wsparcie banku, biznesplan jest często jednym z formalnych warunków ubiegania się o środki finansowe.
Aby biznesplan mógł pomóc w pozyskaniu środków, musi, w jak największym stopniu rozwiać wątpliwości ewentualnych inwestorów, co do powodzenia inwestycji. Dlatego skuteczny biznesplan musi uwzględniać oczekiwania i obawy inwestora.
Jeśli chodzi o banki, to przede wszystkim dbają one o zabezpieczenie swojej inwestycji. Dlatego w biznesplanie banki będą dopatrywać się szczegółowych wyliczeń finansowych, potwierdzających realność celów zawartych w planie. Oczywiście banki mają swoje sposoby na zabezpieczenie inwestycji. Zwykle jest to poręczenie w postaci nieruchomości i różnego rodzaju aktywów firmy. Ponadto banki, aby nasz biznesplan zawierał długoterminowe prognozy, obejmujących od 2 do 5 lat.
Jeśli nie stać nas na tak rozległe poręczenia, z naszym biznesplanem musimy udać się do funduszy venture capital lub do inwestorów indywidualnych, zwanych często aniołami biznesu. Tego typu inwestorzy gotowi są ponieść dużo większe ryzyko niż bank i nie spodziewają się natychmiastowego zwrotu poniesionych nakładów. Właśnie z tego powodu nasz biznesplan musi być szczegółowy i wyczerpujący. Ponieważ przedsiębiorcy zabiegający o inwestycje funduszy typu venture capital nie dysponują dużymi środkami własnymi, biznesplan jest podstawą oceny ryzyka dla ewentualnych inwestorów.
Jeszcze innym źródłem inwestycji przydatnych do realizacji zamierzonych celów mogą być fundusze unijne. Unia Europejska udzielając preferencyjnych pożyczek lub wręcz bezzwrotnych dotacji także jest zainteresowana sytuacją finansową przedsiębiorstwa lub osoby. Tego typu fundusze charakteryzują się tym, że realizują bardzo konkretne cele, takie jak walkę z bezrobociem, czy ochronę środowiska. Tworząc biznesplan dający nam dostęp do publicznych środków, musimy skupić się na tym, w jaki sposób wykorzystamy powierzone nam środki do realizacji celu, jaki realizuje program dotacji. Warto również dodać, że biznesplan często tworzony jest również na potrzeby firmy.
Jak napisać biznesplan?
Cel. Zanim postawimy pierwszy znak, musimy naprawdę dobrze zastanowić się nad celem, jaki chcemy osiągnąć dzięki pozyskanym środkom. To ocena szans jego realizacji będzie podstawą decyzji o uzyskaniu ewentualnych środków. Jemu tez będzie podporządkowany cały biznesplan. Wielu przedsiębiorców tłumaczy brak jasno sprecyzowanych celów mało stabilną sytuacją gospodarczą. Jednakże ciężko oczekiwać od kogokolwiek, że powierzy swoje pieniądze osobie, która nie potrafi określić choćby w przybliżeniu, jaki los czeka zainwestowane środki.
Forma. Tworząc biznesplan musimy pamiętać, że od niego zależy wrażenie, jakie wywrzemy na ewentualnym inwestorze. Forma powinna być w całości podporządkowana funkcjonalności. Dlatego biznesplan nie powinien być zbieraniną luźnych kartek ani być 200 stronicową książką. Warto także pozostawić w tekście duże marginesy, które pozwolą inwestorowi na naniesienie swoich uwag.
Skuteczny biznesplan to nie tylko prezentacja prognoz i danych. Takie z pozoru nieistotne szczegóły, jak błędy ortograficzne, gramatyczne, czy literówki mogą przesądzić o nieprzyznaniu nam środków finansowych. Co do objętości biznesplanu, to, pomimo że szkic planu może być bardzo obszerny, to biznesplan nie powinien przekraczać 30 – 40 stron.
Ważny jest również język, który napisany jest biznesplan. Często osoby, do których jest skierowany nasz biznesplan, zajmują się kilkoma sprawami naraz lub są spoza branży, której dotyczy biznesplan. Dlatego walcząc o uwagę inwestora, zadbajmy o to, aby nasz biznesplan napisany był prostym i przejrzystym językiem, czyli takim, w którym założenia planu wynikają z logicznego ciągu argumentów.
Budowa biznesplanu
Streszczenie.To element, bez którego nie może obejść się żaden biznesplan. Wielu, jeśli nie większość inwestorów i instytucji właśnie na podstawie streszczenia zadecyduje, czy biznesplan przechodzi do dalszej analizy, czy ląduje na stercie podobnych dokumentów, do których nikt już nie zajrzy.
Z tego powodu już na pierwszych, góra 5 stronach powinny znaleźć się wszystkie najbardziej istotne informacje, takie jak ogólne, deklarowane cele, podstawowe wyliczenia finansowe oraz wstępne terminy realizacji przedsięwzięcia i zysków. Mimo że biznesplan zaczyna się od streszczenia, to powinno być ono przygotowane na samym końcu, kiedy przygotowano już wszystkie szczegółowe wyliczenia, założenia i prognozy.
Rynek. Bardzo często jest tak, że nawet niezwykle interesujące pomysły nie mają szansy powodzenia, ponieważ nijak przystają do warunków panujących na rynku. Dlatego właśnie skuteczny biznesplan musi zawierać jak najbardziej szczegółową analizę rynku, uwzględniającą szanse realizacji przedsięwzięcia. Stworzenie takiej analizy nie jest rzeczą prostą. Bez względu na to, czy pragniemy otworzyć sklep w małym miasteczku, czy chcemy uruchomić firmę o ogólnokrajowym zasięgu, musimy widzieć, na jak dużym rynku przyjdzie na funkcjonować i jak wygląda przyszłość sektora, w którym chcemy sprawdzić swoje siły.
Biznesplan powinien zawierać informacje na temat tego, kto będzie naszymi klientami oraz jak dużo i na co osoby te wydają swoje pieniądze? Zdobywanie tych informacji jest bardzo skomplikowane w przypadku dużych przedsięwzięć i firm. W przypadku mniejszych podmiotów może być to nieco łatwiejsze. Wykazując się odrobiną pomysłowości, możemy uzupełnić nasz biznesplan wieloma cennymi informacjami. Decydując się na otwarcie sklepu lub punktu gastronomicznego możemy być pewni, że w okolicy działa ich co najmniej kilka. Obserwowanie konkurencji może dać nam odpowiedź na wiele ważnych pytań, na które musi odpowiedzieć nasz biznesplan. Można również poszukać punktu prowadzącego podobną działalność, poza naszym miejscem zamieszkania. Tam niezagrożony konkurencją właściciel powinien chętnie opowiedzieć nam o problemach i korzyściach wynikających z prowadzenia takiej, a nie innej działalności. Analiza rynku będzie dla nas także doskonałą okazją do przemyślenia wszystkich założeń ponownie. Może okazać się, że rynek stawia zbyt duże wyzwanie naszym zamierzeniom.
Produkt. Ta część biznesplanu ma zawierać informacje dotyczące szczegółów naszej oferty. Musimy udowodnić inwestorowi, że nasz produkt lub usługa realizuje jakieś konkretne potrzeby konsumentów. Bez względu na rodzaj działalności musimy tak ją scharakteryzować, aby podkreślić cechy wyróżniające nasz produkt/usługę na tle konkurencji. W tej części warto wspomnieć o zdobytych certyfikatach, patentach, pozwoleniach. Jeśli planujemy wprowadzenie nowego produktu lub usługi, starajmy się znaleźć argumenty przemawiające na korzyść tej decyzji. Opisując procesy produkcyjne lub specjalistyczne cechy produktu/usługi starajmy się zawsze unikać profesjonalnego żargonu, który z pewnością nic nie mówi adresatom biznesplanu.
Marketing. Jest to jeden z kluczowych elementów planu biznesowego, w którym inwestor oczekuje od nas informacji na temat pozycji firmy na rynku oraz prognoz dotyczących rozwoju przedsięwzięcia. W tej części należy w sposób jak najbardziej szczegółowy przedstawić plan realizacji zamierzonych celów. Polityka marketingowa powinna uwzględniać realistyczną politykę cenową, a także upodobania i potrzeby klientów. Na tym etapie tworzenia biznesplanu powinniśmy także wziąć pod uwagę sposoby, za pomocą których będziemy chcieli dotrzeć do klienta. Może to być na przykład zwiększenie liczby punktów sprzedaży lub różne formy promocji i reklamy. Opisując potrzebę stworzenia nowych kanałów dystrybucyjnych, nie możemy zapomnieć, że biznesplan powinien zawierać informacje o kosztach i ewentualnych zyskach z tytułu prowadzenia polityki marketingowej.
Dane finansowe. Jeśli nasz pomysł na działalność biznesową zainteresuje inwestora, z pewnością będzie on chciał zapoznać się z sytuacją finansową firmy. Dlatego dobrze jest dołączyć dotychczasowe sprawozdania finansowe oraz wszystkie te informacje, które pozwolą ocenić sytuacje finansowa przedsiębiorstwa, ubiegającego się o inwestycje.
Kogo zainteresuje nasz plan biznesowy?
Kiedy nasz biznesplan jest gotowy, aby ujrzeć światło dzienne ,pozostaje jeszcze kwestia komu go zaprezentować? Warto mieć choćby ogólne rozeznanie, co do adresatów biznesplanu. Pozwoli nam to na takie zaplanowanie przedsięwzięcia, które uwzględni oczekiwania i preferencje inwestora.
Jeśli na potrzeby naszego pomysłu potrzebujemy po prostu zwiększenia kapitał kredytowego, adresatem naszego biznesplanu zapewne będzie jeden z banków. Jeśli jednak nasz pomysł wymaga inwestora gotowego ponieść pewne ryzyko, będziemy musieli rozglądać się nieco dłużej i szerzej. Inwestorzy oraz instytucje gotowe ponieść większe ryzyko często stawiają określone wymagania dotyczące inwestowanych środków. Niektórzy inwestorzy oferują swój udział jedynie w tych przedsięwzięciach, które przekraczają pewną wartość pieniężną (np. 500 000), inni inwestorzy zainteresowani są tylko nakładami na konkretne technologie.
Szukając potencjalnych inwestorów, warto wziąć pod uwagę termin, w jakim zostanie rozpatrzony nasz pomysł. W przypadku banków okres ten nie powinien przekroczyć kilku tygodni. W przypadku inwestorów gotowych ponieść większe ryzyko termin podjęcia ewentualnej decyzji rzadko bywa krótszy od 3 miesięcy.
Prezentacja biznesplanu
Stworzenie skutecznego biznesplanu nie kończy emocji związanych z poszukiwaniem kapitału inwestycyjnego. Ostatnim etapem, który dzieli nas przed uzyskaniem wsparcia dla naszej firmy lub pomysłu, jest prezentacja ustna biznesplanu. Oprócz samego pomysłu na biznes inwestorów interesują ludzie, którym powierzą swój kapitał, dlatego chętnie zapraszają osoby zabiegające o fundusze do osobistej prezentacji. Przy tego typu spotkaniach inwestorzy zwracają przede wszystkim uwagę na następujące elementy:
- poziom przygotowania do prezentacji
- czy osoba prezentująca umie „sprzedać” siebie i swój pomysł?
- wartość produktu.(jeśli planujemy produkcję warto w trakcie prezentacji zaprezentować zalety naszego produktu w praktyce)
- umiejętności komunikacyjne
- ogólne wrażenie(inwestor będzie szukał tych cech charakteru osoby prezentującej, które z jego punktu widzenia będą korzystne dla realizacji inwestycji)
Należy pamiętać, że największym kapitałem, jaki posiadamy, jest zaufanie inwestora. Dlatego wszystkie prezentowane przez nas prognozy i zamierzenia powinny być podyktowane naszą najlepszą wola i wiedzą. Często inwestorzy i instytucje gotowe ponieść większe ryzyko udostępniają dane na temat firm i osób starających się o fundusze. Dlatego raz przyłapani na braku uczciwości możemy mieć duże problemy z pozyskaniem inwestycji.
Ten przegląd podstawowych informacji dotyczących tworzenia biznesplanu powinien dać pewne wyobrażenie na temat roli planowania w procesie ubiegania się o środki potrzebne do realizacji śmiałych pomysłów i przedsięwzięć. Zachęcam do tworzenia biznesplanów nie tylko w przypadku ubiegania się o np. kredyt. Planowanie jest nieodzowną częścią osiągania celów na każdym etapie naszej działalności.